ارزیابی توانمندی های گردشگری روستایی شهرستان مراغه (مطالعه موردی: روستاهای بخش مرکزی )

امروزه گردشگری بزرگترین و متنوع ترین صنعت دنیا به حساب می-آید و با 200 میلیون نفر شاغل، گردش مالی سالانه آن به حدود 4/5 تریلیون دلار می رسد. به بیان دیگر، این فعالیت 8 درصد کل اشتغال جهانی را به خود اختصاص می دهد. در حالی که درآمد جهانی حاصل از گردشگری همه ساله بالغ بر میلیاردها دلار است، کشور ایران که از نظر تنوع زیستی جزو 5 کشور اول جهان و از نظر میراث فرهنگی و تاریخی جزو 10 کشور برتر جهان می باشد، با این حال هنوز نتوانسته است سهم قابل توجهی از این صنعت جهانی را بخود اختصاص بدهد. گردشگری روستایی یکی از شاخه های صنعت گردشگری است، که بر جاذبه های طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی موجود در روستاها تأکید دارد و می تواند نقش مهمی در تجدید حیات روستاها، ایجاد اشتغال و درآمد برای روستاییان، حفاظت از میراث طبیعی، تاریخی، فرهنگی و مذهبی روستاها داشته باشد. گردشگری روستایی در ایران به دلیل جاذبه های فراوان طبیعی، تاریخی، فرهنگی، مذهبی وغیره در اقصی نقاط کشور بخش مهمی از صنعت گردشگری محسوب می شود که می تواند نقش مهمی در تنوع بخشیدن به اقتصاد خانوار روستایی و در شناسایی و بازنمایی چهره و فرهنگ طبیعت ایران به جهانیان ایفا نماید. گردشگری روستایی در شهرستان مراغه نیز از این امر مستثنی نیست، با وجو دبرخورداری از پتانسیل هایی در زمینه جذابیتهای طبیعی، تاریخی، فرهنگی، مذهبی در روستاها هنوز نتوانسته است از مزایای این صنعت پاک و درآمدزا برای توسعه روستاها و جلوگیری از مهاجرت روستاییان و کاهش فقر و عقب ماندگی روستاها استفاده نماید. لذا با توجه به اهمیت موضوع، پژوهش حاضر تلاش می کند تا با استفاده از روش های اسنادی، کتابخانه ای و مطالعه میدانی و با استفاده از مدل هایی مانند swot ، ‍cvm و ep به ارزیابی توانمندی های گردشگری روستایی در بخش مرکزی شهرستان مراغه بپردازد. در بررسی وضعیت گردشگری روستایی در بخش مرکزی مراغه، نتایج مدل ep با برآورد 38/1درصد نشان داد که روستاهای بخش مرکزی شهرستان مراغه دارای پتانسیل های طبیعی، تاریخی، مذهبی و فرهنگی زیادی در جهت جذب گردشگر به منطقه است. نتایج حاصل از مدل swot نیز این مطلب را تأیید می کند بطوریکه وجود جاذبه های طبیعی، تاریخی، مذهبی و فرهنگی از جمله نقاط قوت گردشگری بخش مرکزی مراغه می باشد. مسئله ای که در این میان مطرح است و با استفاده از مدل swot به بررسی آن پرداخته شد، عدم وجود تأسیسات و تسهیلات گردشگری در سطح شهرستان مراغه، عدم تخصص مسئولان و کارشناسان در رابطه با گردشگری و گردشگری روستایی می باشد که سهم شهرستان را از گردشگری روستایی با وجود جاذبه های بالای طبیعی، تاریخی، مذهبی و فرهنگی بسیار ناچیز جلوه می دهد. که با برنامه ریزی جامع، مدیریت اصولی و ایجاد امکانات اقامتگاهی، تفریحی، بهداشتی، ورزشی و بهبود و گسترش شبکه های ارتباطی بین مراغه و روستاهای آن و نیز ایجاد یک سری ابداعات در رابطه با گردشگری روستایی و غیره می توان مشکلات را کاهش داده و از منافع این پدیده قرن بیست و یکم در جهت توسعه و پیشرفت روستاها بهره مند شد. همچنین نتایج حاصل از مدل ‍cvm نشان داد که 7/87 درصد افراد حاضر به پرداخت مبلغی جهت استفاده از جاذبه های گردشگری روستاهای مورد نظر هستند. بطوریکه ارزش اقتصادی روستاهای چکان، تازه کند سفلی و علویان به ترتیب 19500000، 6937560 و 14306400 میلیون تومان برآورد شد که این مبالغ می تواند صرف ایجاد اشتغال و امکانات گردشگری در روستاهای مورد نظر شود. همچنین گردشگران را ملزم به پرداخت پولی جهت استفاده و تفریح از جاذبه های گردشگری روستاها می-کند تا افراد از ارزش این منابع آگاه شوند. در پایان به ذکر پیشنهادهایی جهت توسعه گردشگری روستایی در بخش مرکزی مراغه پرداخته شده است